Terug naar alle berichten

Hoe voldoen onderwijsinstellingen aan de wettelijke duurzaamheidseisen met energiemanagement?

Onderwijsinstellingen staan voor de uitdaging om aan steeds strengere wettelijke duurzaamheidseisen te voldoen

Door doelgericht energiemanagement kunnen scholen en universiteiten niet alleen aan deze regelgeving voldoen, maar ook aanzienlijk besparen op energiekosten. Een effectief energiemanagementsysteem geeft inzicht in energie en verbruikspatronen, identificeert besparingsmogelijkheden en helpt bij het implementeren van duurzame maatregelen. Bovendien creëert het een leeromgeving waarin studenten en personeel actief betrokken worden bij duurzaamheidsinitiatieven. Laten we kijken naar de belangrijkste aspecten van energiemanagement voor onderwijsinstellingen.

Wat zijn de huidige wettelijke duurzaamheidseisen voor onderwijsinstellingen?

Nederlandse onderwijsinstellingen moeten voldoen aan verschillende wettelijke verplichtingen op het gebied van duurzaamheid en energiebeheer. De kern van deze regelgeving bestaat uit de energiebesparingsplicht, de informatieplicht en de aankomende label C-verplichting voor kantoorgebouwen.

De energiebesparingsplicht verplicht onderwijsinstellingen alle energiebesparende maatregelen te nemen die zich binnen vijf jaar terugverdienen. Dit geldt voor alle scholen die jaarlijks meer dan 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m³ gas verbruiken. Daarnaast is er de informatieplicht, waarbij instellingen moeten rapporteren welke energiebesparende maatregelen ze hebben genomen.

Voor onderwijsgebouwen die (deels) als kantoor functioneren, geldt vanaf 2023 de verplichting om minimaal energielabel C te hebben. Instellingen die hier niet aan voldoen, mogen deze ruimtes in principe niet meer gebruiken. Verder stelt de Wet milieubeheer eisen aan afvalscheiding en -verwerking binnen onderwijsinstellingen.

Wettelijke verplichting Omschrijving Voor wie?
Energiebesparingsplicht Maatregelen nemen met terugverdientijd ≤ 5 jaar Verbruik > 50.000 kWh of 25.000 m³ gas
Informatieplicht Rapporteren genomen maatregelen Idem
Label C-verplichting Minimaal energielabel C voor kantoorruimtes Onderwijsgebouwen met kantoorfunctie

Hoe kun je het energieverbruik in onderwijsgebouwen effectief monitoren?

Effectieve monitoring van energieverbruik is essentieel voor onderwijsinstellingen die willen verduurzamen. Een goed monitoringsysteem verzamelt continu gegevens, analyseert patronen en biedt actionable insights voor energiebesparing.

De basis voor effectieve monitoring is een intelligent meetnetwerk dat verbruiksgegevens automatisch verzamelt. Dit begint met slimme meters voor elektriciteit, gas en water. Deze meters kunnen worden aangevuld met submeters voor specifieke gebouwdelen, installaties of apparatuur. Zo krijg je gedetailleerd inzicht in waar en wanneer energie wordt verbruikt.

Een energiemanagementsysteem verzamelt alle data op één centraal punt en vertaalt deze naar begrijpelijke dashboards en rapporten. Hiermee kun je:

Door je energieverbruik continu te monitoren, kun je snel inspelen op afwijkingen. Bijvoorbeeld een verwarmingssysteem dat ’s nachts onnodig aanslaat of verlichting die buiten lestijden blijft branden. Deze inzichten helpen bij het identificeren van praktische besparingsmogelijkheden en het valideren van de effectiviteit van genomen maatregelen.

Welke energiebesparende maatregelen zijn het meest effectief voor scholen?

Voor onderwijsinstellingen zijn er diverse kosteneffectieve energiebesparende maatregelen die relatief eenvoudig kunnen worden geïmplementeerd. De focus ligt op maatregelen met een korte terugverdientijd die passen binnen de wettelijke energiebesparingsplicht.

Op het gebied van verlichting is de overstap naar LED-verlichting met bewegingssensoren een van de meest effectieve maatregelen. LED-verlichting verbruikt tot 80% minder energie dan traditionele verlichting en gaat veel langer mee. Door te combineren met aanwezigheidsdetectie en daglichtsensoren wordt alleen verlicht waar en wanneer nodig.

Voor klimaatbeheersing is optimalisatie van het verwarmingssysteem belangrijk. Denk aan:

Op het gebied van ventilatie en koeling kunnen vraaggestuurde systemen met CO2-sensoren zorgen dat er alleen wordt geventileerd wanneer dat nodig is. Voor elektriciteitsverbruik is het belangrijk om apparatuur buiten gebruikstijden automatisch uit te schakelen.

Categorie Maatregel Besparing Terugverdientijd
Verlichting LED met bewegingssensoren Hoog Kort (< 3 jaar)
Verwarming Optimalisatie regeling Middel-Hoog Kort (< 2 jaar)
Ventilatie CO2-gestuurde regeling Middel Middel (3-4 jaar)
Apparatuur Automatische uitschakeling Middel Kort (< 2 jaar)

Voor de langere termijn kunnen technologieën zoals zonnepanelen en warmtepompen een rol spelen in een duurzame strategie. Belangrijker dan individuele maatregelen is een samenhangende aanpak, gebaseerd op inzicht in het werkelijke energieverbruik.

Wat zijn de voordelen van een energiemanagementsysteem voor onderwijsinstellingen?

Een energiemanagementsysteem biedt onderwijsinstellingen talrijke voordelen die verder gaan dan alleen wettelijke compliance. Door structureel inzicht in energieverbruik worden besparingskansen zichtbaar en meetbaar.

De financiële voordelen zijn vaak de belangrijkste drijfveer. Scholen kunnen hun energiekosten aanzienlijk verlagen, vaak met 10-15% door alleen al bewuster met energie om te gaan op basis van inzichten uit het systeem. Deze besparingen dragen bij aan een efficiëntere bedrijfsvoering.

Een energiemanagementsysteem zorgt ook voor operationele verbeteringen:

Daarnaast heeft een energiemanagementsysteem een belangrijke educatieve waarde. Het kan worden geïntegreerd in het curriculum, waarbij studenten leren over energieverbruik, duurzaamheid en dataanalyse. Dit maakt abstracte concepten concreet en tastbaar.

Tot slot draagt een energiemanagementsysteem bij aan de maatschappelijke voorbeeldfunctie van onderwijsinstellingen. Door zichtbaar te werken aan verduurzaming inspireren scholen hun studenten, personeel en de bredere gemeenschap.

Hoe betrek je personeel en studenten bij duurzaamheidsinitiatieven?

Het betrekken van personeel en studenten is essentieel voor het succes van duurzaamheidsinitiatieven binnen onderwijsinstellingen. Technische maatregelen alleen zijn onvoldoende; gedragsverandering is minstens zo belangrijk.

Start met het creëren van bewustwording door het energieverbruik zichtbaar te maken. Plaats energiedisplays op centrale locaties die actuele verbruikscijfers en besparingen tonen. Organiseer workshops of thematische lessen rond energieverbruik en duurzaamheid, aangepast aan verschillende leeftijdsgroepen.

Vorm een energieteam met vertegenwoordigers van verschillende groepen binnen de school:

Maak duurzaamheid onderdeel van het curriculum door praktijkgerichte opdrachten te ontwikkelen. Laat studenten bijvoorbeeld het energieverbruik analyseren, verbetervoorstellen doen of campagnes opzetten om gedragsverandering te stimuleren.

Energiebesparingswedstrijden tussen klassen of afdelingen kunnen voor positieve energie zorgen. Door concrete en haalbare doelen te stellen en successen te vieren, blijft de motivatie hoog. Ditzelfde geldt voor het visualiseren van behaalde resultaten – maak besparingen zichtbaar in termen die aanspreken, zoals “we hebben genoeg energie bespaard om X computers een jaar te laten draaien”.

Door personeel en studenten actief te betrekken, wordt duurzaamheid een gedeelde verantwoordelijkheid en ontstaat er een cultuur waarin energiebewust gedrag de norm is.

Met een goed energiemanagementsysteem en de betrokkenheid van alle gebruikers kunnen onderwijsinstellingen niet alleen voldoen aan wettelijke duurzaamheidseisen, maar ook substantieel besparen op energiekosten en een belangrijke bijdrage leveren aan een duurzamere toekomst. Bij MeterInsight begrijpen we de specifieke uitdagingen van de onderwijssector en bieden we oplossingen die passen bij jouw doelstellingen en budget.